L. Boonstra
30-11-2020
Eergisteren een beginnetje gemaakt met het boek. Gisteravond het vervolg non stop uitgelezen.
Het is een dramatisch aangrijpend verhaal van een man die buiten zijn schuld in een machteloze en hopeloze positie verzeild raakte, gekneveld door het systeem van zijn geboorteland vanwege zijn nationaliteit en de plichten die hem daardoor in een oorlogssituatie werden opgelegd. Een nationaliteit die naar zijn vurige wens voor de oorlog door noodlottige regelgeving niet te wijzigen bleek. Loyaal aan zijn van geboorte Nederlandse vrouw – de tante van de schrijver - en in zijn ogen zijn nieuwe vaderland, Nederland.
Dat zijn vrouw, zijn gezin, in strijd met zijn bedoeling, door zijn huwelijk voor de Tweede Wereldoorlog ook nog eens zijn Duitse nationaliteit moest aannemen, juist die van de vijand, keerde zich na de oorlog tegen hem en ook tegen het gezin. Het Duitse gezin.
De buurman zag enkel vanuit zijn Nederlanderschap kans deze "Duitsers" verder te schaden met alle gevolgen van dien.
De familie van de schrijver had geen kans om zich tegenover onrecht en na de oorlog ook nog eens tegen de Nederlandse overheid te weren.
Wat zullen zij zich ongelukkig gevoeld hebben, hun leven werd hierdoor getekend, ongetwijfeld heeft ook hun onderlinge relatie hieronder te lijden gehad. Zoon Bertus maakt hier in het boek min of meer ook melding van.
De wijdverbreide haat die de Nederlanders onmiddellijk na de oorlog in algemene zin richting de Duitsers ("de Moffen") voelden, heeft het onrecht tegen deze familie ongetwijfeld versterkt en hun tragische situatie verder verslechterd.
Heb ik het juist dat er geen documenten waren waarmee Richard richting de Nederlandse autoriteiten kon aantonen dat hij door Duitsland gedwongen was in de Wehrmacht dienst te nemen?
En een Duitser in deze oorlog zou logischerwijs nadien ook niet beschikken over positieve getuigenverklaringen van Nederlanders.
Hoe had hij zich gedragen in deze oorlog, in Amersfoort, aan het oostfront, hij had in de ogen van Nederland onmiskenbaar aan de kant van Duitsland gevochten, veel bekende soldaten waren gesneuveld, hij had nog geluk, had het overleefd. Hij moet ook daardoor nog eens geestelijk gehavend zijn. Hoe kon worden bewezen dat hij niet “fout” was geweest? Het was onmogelijk, hij zat in een spagaat, gevangen in een situatie waarin het noodlot steeds verder toesloeg. Een onmenselijk lang en ver doorgevoerd drama.
Richard en zijn gezin werden door beide naties gemangeld. Geslachtofferd. Geen redden aan.
Geen wonder ook dat Bert Hinnen zich Richard Bauer herinnerde als de "stille" oom.
Met deze boeiend geschreven en uitgebreid gedocumenteerde biografie heeft Bert Hinnen zijn oom, deze "vergeten Duitser" uit de vergetelheid gehaald en het gezin gerehabiliteerd.
En deze onderbelichte problematiek die zoveel anderen in soortgelijke situaties is overkomen als historisch document terecht in de publiciteit gebracht. Dit boek verdient alle aandacht!
