Thomas Versteegh
09-07-2024
”Blijven zitten !!?? of “Vluchten, afhaken en wegwezen” ??
“Blijven zitten” is de titel van de debuutroman van Ruben Gielis. Hoofdpersoon waar het allemaal om draait is Peter. Het boek begint ermee dat Peter werkt aan zijn promotie op een onderwerp dat iets te maken heeft met migratie en grenzen. Dat vlot niet en zonder dat hij daar meteen duidelijk over is naar anderen en zichzelf is hij er feitelijk al mee opgehouden. Dat levert natuurlijk de nodige fricties en spanningen op met anderen, met name ook met zijn begeleider. Peter bedenkt dat hij zijn tijd beter kan besteden aan echte contacten met echte mensen in plaats van contacten met respondenten voor de wetenschap. Die zogenaamde echte contacten heeft hij dan o.a. met een eigenaar van een wijnwinkel. Die blijkt dan achteraf toch heel wat anders te doen dan wat hij zegt.
Op een dag vraagt de winkelier aan Peter om even een uurtje op de winkel te passen. Dat doet Peter met veel genoegen. Er komt een vrouw de winkel in die op zoek is naar een betere wijn om in de schouwburg te schenken. Zij vraagt naar wijnen van de Dolcetto druif. Peter kent die niet. Zij beginnen een gesprekje over wijnen en de winkel maar voordat hij haar telefoonnummer te pakken heeft is ze alweer verdwenen. Inmiddels heeft Cupido toegeslagen en is Peter helemaal verliefd en …..verloren. Zijn fantasie neemt het over. Omdat hij niet weet hoe ze heet noemt hij haar Dolcetta. Deze Dolcetta wordt de belangrijkste persoon in zijn leven. Hij doet weliswaar wat halfslachtige pogingen haar in de realiteit te zoeken maar als hij haar weer in het echt ziet – van verre- dan haakt hij toch af. Hij houdt het verder bij zijn fantasie-Dolcetta.
Na de zelfdoding van de wijnwinkelier blijkt Peter de erfgenaam te zijn van de winkel. Dat komt goed uit. Hierin ziet hij een mogelijkheid om met klanten echt menselijk contact te hebben. Over zijn proefschrift en zijn vroegere collega’s en studenten kan hij nog eens nadenken maar zijn nieuwe wereld bestaat uit de winkel en dan vooral het achterhuis van de winkel waar hij gaat wonen met zijn Dolcetta. Zij is zijn geliefde en zo af en toe ook zijn geweten. Het is knap zoals je als lezer wordt meegenomen in de wereld van Peter en zijn Dolcetta. Met die wijnwinkel loopt het niet al te best. Het blijkt dat de vorige eigenaar de achterkant van de winkel ook gebruikte als schuilplaats voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Daar maakt hij in eind aan. Hij steunt ze wel in zijn gedachte……..
Het voortbestaan van de winkel (en het leven van Peter en Dolcetta) lijkt even verzekerd doordat hij de winkel overdoet aan een keten. Een groot deel van het werk en de zorg voor de winkel (inkoop, boekhouding, marketing) raakt hij kwijt en zo heeft hij meer tijd voor het contact met de klanten en met Dolcetta.
Die contacten met de klanten waarvoor hij het allemaal zegt te doen, blijven toch wat buitenkanterig. Hij observeert scherp, praat vooral met ze mee: het zijn tenslotte klanten en Peter is de middenstander. Maar het belangrijkste blijft toch de aanwezigheid van Dolcetta en klanten moeten niet te veel storen… Niet verwonderlijk is dat de winkel ook in ketenverband niet goed genoeg loopt.
Hoewel je het als lezer allemaal van verre al ziet aankomen ga je toch mee met Peter: mee met zijn redeneringen, mee met zijn fantasieën , mee met het geluk met Dolcea: de bubbel in. Geen verplichtingen meer, geen druk, als het lastig wordt fantaseer je je er gewoon uit. Zo ontstaat voor Peter de ideale wereld.
Het sterke van het boek is dat je zo gemakkelijk meeleest en meegaat. Ook omdat het boek goed leest. Voor je het weet ben je verkocht.
En er blijft meer dan genoeg om over na te denken. Het boek laat je niet meteen los. Met wat voor figuur heb ik hier te maken? Allerlei psychologische termen dringen zich op: bindingsangst? faalangst? vluchtgedrag? Ook de redeneringen van Peter zijn prachtige voorbeelden van rationalisaties. Kortom er is voer genoeg voor psychologen en psychiaters. En tegelijk is het ook een spiegel voor onze werkelijkheid: want hoe goed slagen wij erin onszelf een rad voor ogen te draaien? Hoe scheppen wij onze eigen maatschappelijke en politieke fantasieën en proberen we ons gedrag in alle kromheid te beredeneren?
Kortom: lezen en aan het werk!
Thomas Versteegh
