Boekengilde

een boek om trots op te zijn

Home » Kennisbank » Papiersoort

Papiersoort

Voor het binnenwerk van een boek is er keuze uit vele papiersoorten, zoals HVO, roman, g-print, gloss, biotop en machine coated (mc). De keuze is afhankelijk van:

  • persoonlijke smaak;
    Spierwit papier of licht getint? Glad of ruwer papier?
  • of er afbeeldingen worden gebruikt;
    Afbeeldingen, als foto’s en illustraties, worden het scherpst gedrukt op glad papier, omdat inkt minder vloeit op glad papier dan op ruw papier. Als inkt vervloeit, wordt de afbeelding wazig. Glad papier wordt ook wel machine coated (mc) genoemd.
  • en de manier waarop het boek gebonden wordt.
    Bij een gelijmde bindwijze is het belangrijk dat de lijm aan het papier kan hechten. Daarvoor is ruw papier geschikter dan glad papier.

Ontdek de verschillende papiersoorten:

Papier moet je voelen. Daarom hebben wij een papier proefpakket om zelf te ervaren. Of vraag direct een offerte aan voor het drukken van jouw boek.

Biotop papier

Biotop heeft een crèmige kleur, een korrelige structuur en daarmee een nostalgische uitstraling. Biotop wordt voornamelijk gebruikt voor boeken met alleen tekst, die je een klassieke look wilt geven zoals een roman, en leent zich ook uitstekend voor boeken met familiegeschiedenissen.

Calqueerpapier

Calqueerpapier is een goed licht doorlatende papiersoort. Misschien heb je het papier ook wel eens gebruikt als overtrekpapier. Deze papiersoort kun je onder andere gebruiken voor een banderol, een mooie extra optie voor je boek.

Coating / Strijklagen / Gestreken

Een coating (of strijklaag) is een deklaag op papier om de oppervlaktestructuur te verbeteren. Het bestaat uit drie onderdelen:

  • Pigment (zoals calciumcarbonaat, kaolien en titaandioxide);
  • Bindmiddel (zoals polyvinylalcohol, polyurethaan, latex, zetmeel, caseïne en carboxymethylcellulose);
  • Additieven.

De coating verhoogt de witheid, resulteert in meer drukcontrast en een lagere inktabsorptie en maakt het oppervlak glad.

Gestreken / ongestreken

Bij gestreken papier heeft het papier een oppervlaktebehandeling gehad en is het afgewerkt met een strijklaag (coating).

Bij ongestreken papier ontbreekt deze strijklaag en blijft het oppervlak ruwer. Ongestreken papiersoorten worden veelal gebruikt voor antwoordkaarten, enveloppen en zijn goed bedrukbaar als lijm- en hulpstoffen worden toegevoegd. Ongestreken papier wordt vaak ingezet als kopieerpapier, omdat het over de volgende eigenschappen beschikt:

  • Goede hechting van het inkt;
  • goede transporteerbaarheid door apparaat;
  • en bestand tegen korte temperatuursverhoging.

De keuze uit gestreken of ongestreken papier wordt bepaald door druk- en afwerkingsproces en de beoogde kwaliteit.

Gloss papier

Gloss papier is tegenwoordig de verzamelnaam voor allerlei soorten papier zoals Glossy, Semi-Gloss, Extra Glossy of Laminated Gloss. Gloss papier is perfect voor het drukken van afbeeldingen en foto’s, zowel in zwart / wit als kleur. Bij het drukken van een afbeelding is er veel meer inkt nodig dan bij het drukken van tekst, en gloss papier raakt niet snel verzadigd. De inkt wordt goed opgenomen, waardoor zelfs de kleinste details in een foto goed tot hun recht komen.

Gloss papier is niet de gangbare papiersoort bij het drukken van een roman, maar is wel heel geschikt voor bijvoorbeeld kookboeken, kinderboeken of studieboeken. Voor advies over de beste soort gloss papier kunt u bij een goede drukker terecht, die begrijpt welke uitstraling u voor uw boek zoekt.

G-print papier

G-print papier is een houtvrij, gestreken papiersoort dat geschikt is voor vrij veel soorten drukwerk, met name kaarten, boeken, magazines, posters en direct mailings. Het is de favoriet van veel drukkers, dankzij eigenschappen als makkelijke verwerkbaarheid, een echt ‘papiergevoel’ en uitstekende leesbaarheid. Die leesbaarheid komt door het laag reflecterende oppervlak, oftewel: het glanst en weerspiegelt nauwelijks.

Het is ook een sterke papiersoort, die goed overeind blijft tijdens veredelings– en afwerkingsprocessen zoals lamineren (met matlaminaat of glanslaminaat). Bovendien voelt G-print natuurlijk aan, doordat er relatief veel papiervezel in zit ten opzichte van de strijklaag. Dat is vrij uniek voor een gestreken papiersoort. In de boekenwereld is milieuvriendelijk drukken een belangrijke issue; G-print papier is zowel met FSC als PEFC-certificering te verkrijgen.

Gramsgewicht papier

Met gramsgewicht wordt het papiergewicht van 1 vierkante meter bedoeld. Hoe zwaarder het gramsgewicht is, hoe steviger het papier. Voor het binnenwerk van een boek wordt vaak 115-135 grams papier gebruikt en voor de omslag 150-170 grams papier.

Deze aanduiding heeft niets met de dikte van het papier te maken. Papier kan minder of meer compact gemaakt worden. Dat wordt ook wel het opdikken van papier genoemd.

HVO papier

HVO papier is de afkorting van houtvrij ongestreken papier. Het heeft een vrij ruwe structuur en is leverbaar in wit en een aantal andere tinten. Houtvrij is eigenlijk een misleidende naam, want HVO is gewoon een houthoudende papiersoort, alleen zit er weinig lignine in. Dit stofje zorgt ervoor dat papier verkleurt, wat bij boeken meestal niet gewenst is. HVO papier blijft wit en is daarom een veelgebruikte papiersoort voor drukwerk dat lang mooi moet blijven.

Gebruik van HVO papier

HVO papier wordt vooral aanbevolen voor non-fictieboeken, zoals leesboeken zonder al te veel afbeeldingen. Door de nabehandeling vergeelt het papier niet, waardoor de kwaliteit van het boek lang goed blijft, maar door de matte en vrij ruwe structuur van dit papiersoort komen foto’s minder goed tot hun recht.

MC / Machine Coated

Machine coated papier (MC) is aan één of beide zijden voorzien van een of meer strijklagen, waardoor het beter te bedrukken is. Het MC papier bestaat uit verschillende soorten:

  • Gesatineerd (extra glanzend);
  • silk (zijdeglans);
  • en mat.

Het gladde oppervlak van MC papier zorgt voor een perfecte weergave van details. Het papier is daarom zeer geschikt tijdschriften, brochures en voor boeken met veel of fijne illustraties. Machine coated papier is minder geschikt voor boeken met een garenloze afwerking, omdat de lijm niet goed aan het papier hecht.

Opaciteit

Opaciteit geeft de maat aan voor lichtondoorlatendheid van materiaal. Het wordt uitgedrukt in O en staat voor de mate waarin papier ondoorschijnend is. De gereflecteerde lichtsterkte wordt gemeten voor de opaciteit en uitgedrukt in procenten. Heeft papier een lage opaciteit? Dan is het vrij transparant. Papier met hoge opaciteit is dus ondoorschijnend.

De opaciteit van papier wordt door verschillende factoren beïnvloed:

  • De keuze van grondstoffen (houthoudend papier heeft een hoge opaciteit);
  • het gewicht;
  • en de maling van de vezels.

Opdikkend papier

Om de dikte van een boek te vergroten, zonder het te verzwaren, heb je opdikkend papier nodig. Opdikkend papier heeft een vezelsamenstelling waarin veel lucht zit verwerkt. De papierfabriek klopt de pulpmassa van papier op met lucht (zoals bij slagroom), om het papier te verdikken zonder dat het gramsgewicht omhoog gaat. Hierdoor krijgt het papier meer body, maar blijft het gewicht gelijk.

Perkament

Perkament is dun materiaal dat op papier lijkt, is vervaardigd van huid van koeien, geiten, schapen of ezels en werd voornamelijk gebruikt als schrijfmateriaal. Het papierachtige materiaal is genoemd naar Pergamum, een stad in Klein-Azië. Daar is het niet uitgevonden, maar wel vernieuwd.

Het oudste perkament stamt uit 2700 voor Christus en werd gevonden in Egypte. Men gebruikte perkament in de middeleeuwen om te schrijven. Perkament heeft een dikte van circa 0,6 millimeter – deze dikte is afhankelijk van het soort huid – en is daarmee duurzamer dan papyrus.

Perkament verloor aan het einde van de middeleeuwen toch populariteit, nadat het verdrongen werd door papier. Papier was goedkoper en nam de drukinkt beter op. Tegenwoordig gebruikt men perkament alleen nog voor joodse Thora rollen, kalligrafie, luxe boekbanden en oorkonden.

Roman papier

Roman papier is een papiersoort met een grote opdikking. Dat wil zeggen dat het papier in verhouding tot het gewicht erg dik is. Roman papier wordt verkregen door gebruik te maken van speciale vezels zoals eucalyptus en door tijdens het productieproces veel lucht in de papierpulp te kloppen. Boeken met bladzijdes van roman papier krijgen hierdoor veel volume zonder erg zwaar te worden. 

Roman papier is in het bijzonder geschikt voor leesboeken met veel tekst en eventueel wat grove lijntekeningen. Het leent zich minder goed om gedetailleerde illustraties of foto’s op af te drukken. Roman papier is in Nederland erg populair: uitgevers maken er – in tegenstelling tot in omliggende landen – veel gebruik van.

Silk MC papier

Silk MC papier is een matglanzende, gladde papiersoort. De naam silk komt voort uit het feit dat het papier licht glanzend is en niet mat, zoals papier dat vaak voor leesboeken wordt gebruikt. Dit papier is erg geschikt voor hoog resolutie drukwerk en wordt daarom vaak gekozen voor posters en brochures, maar ook voor boeken met veel foto’s en illustraties is silk MC een goede keus.

Machine coated

MC (machine coated) betekent dat het papier machinaal is gewalst en gestreken en voorzien is van een coating om het beter te kunnen bedrukken. Door dit proces voelt het papier vaak wat slapper aan. De aangebrachte coating of strijklaag bestaat uit mix van kalk, kleipigmenten en hechtmiddelen waarmee alle oneffenheden in het papier worden gevuld. Hierdoor wordt het papier glad.

MC-papier komt in drie glansgradaties: mat, silk (ook wel halfmat of ei-glans genoemd) en glossy. Andere papiersoorten zijn Gloss, HVO, G-Print en Romandruk.